Rzeczy, które dziś nas zaskakują lub zachwycają, jutro mogą stać się powszechne. Tak było z każdym wynalazkiem i odkryciem. Podobnie jest z większością nowoczesnych koncepcji biznesowych i marketingowych. Jeśli więc nieufnie lub sceptycznie podchodzisz do nowoczesnych rozwiązań, albo nie wiesz, jak zastosować trendy w marketingu w praktyce, przeczytaj artykuł naszego przyjaciela Grzegorza Nowaka, założyciela i CEO Alpaca Studio, inwestora i trenera biznesu, gościnnego wykładowcy.
Grzegorz Nowak,
CEO Alpaca Studio.
“Trend is your friend”
Wśród marketerów i przedsiębiorców jest takie powiedzenie: “Trend is your friend” czyli trend jest twoim przyjacielem. Oznacza to, że należy stale trzymać rękę na pulsie i śledzić wszystkie trendy, które pojawiają się w branży biznesowej i starać się za nimi nadążać. Zamiast próbować się im przeciwstawić. Należy to postrzegać jako strategię długoterminową, która może nie przynosić oczywistych rezultatów już teraz, ale ostatecznie będzie miała pozytywny wpływ na ogólny wynik. Dotyczy to różnych dziedzin, ale także marketingu.
Kiedy udzielam konsultacji lub szkoleń i mówię o rozwoju biznesu i marketingu, używając slangowych słów takich jak:
- AI ― sztuczna inteligencja;
- metaverse ― wirtualny świat 3D;
- NFT ― niewymienialny token;
- Social Commerce ― sprzedaż bezpośrednio w sieciach społecznościowych;
- cookieless ― technologia śledzenia i monitorowania zachowań użytkowników bez użycia znanych plików cookie;
…to moi słuchacze robią zdziwioną minę jak alpaka na poniższej ilustracji:
Ale proszę się nie bać takich słów, bo w rzeczywistości wszystko nie jest takie straszne, jak może się wydawać. Szczerze mówiąc, w tych hasłach nie ma nic nowego. Pojawienie się nowych technologii czy rozwiązań jest raczej wynikiem stopniowego rozwoju, czyli ewolucji, a nie nagłej i niespodziewanej rewolucji.
Przyjrzyjmy się temu bliżej. Na przykład, jak do tej pory wykorzystywaliśmy sztuczną inteligencję? Otóż na przykład w systemach Programmatic/RTB, które służą do automatycznego zakupu targetowanych reklam, jak Google Ads czy Facebook Ads. Nie zdając sobie nawet z tego sprawy, korzystaliśmy z technologii sztucznej inteligencji, po prostu tworząc i ustawiając, a następnie analizując nasze reklamy targetowane. Używamy takich zautomatyzowanych strategii od co najmniej dziesięciu lat.
Albo na przykład śledząc porzucone koszyki w sklepach internetowych lub wysyłając łańcuchy e-maili. Sztuczna inteligencja pomаgała nam również przewidywać trendy rynkowe, analizować zachowania klientów, oceniać zamiary i perspektywy sprzedaży itd.
W obsłudze klienta też od dawna mamy do dyspozycji zaawansowane narzędzia, które pomagają nam zautomatyzować pracę naszych menedżerów i poprawić relacje z klientami.
Weźmy na przykład wirtualną telefonię Ringostat, która integruje się z systemami CRM. Dzięki temu ręczna praca menedżerów w magiczny sposób wykonywana jest automatycznie, oszczędzając zespołowi czasu i wysiłku. Rozwiązania technologiczne nie męczą się, nie idą na urlop, nie popełniają błędów i niczego nie zapominają. Gdy dzwoni nowy klient, system natychmiast tworzy kontakt i zadanie. Jeśli z jakiegoś powodu połączenie zostanie pominięte, pojawi się pilne zadanie Oddzwoń. A jeśli zadzwoni stały klient, system „rozpoznaje” go i natychmiast kieruje rozmowę do odpowiedzialnego menedżera.
„Nowoczesne” technologie, które mają ponad sto lat
Proponuję żebyśmy cofnęli się o kilkadziesiąt lat wstecz i zobaczyli pierwszy chatbot, który został napisany (uwaga!) w roku 1966 przez amerykańskiego informatyka niemieckiego pochodzenia Józefa Weizenbauma. I był to chatbot, który symulował zachowanie psychoterapeuty. Według niektórych naukowców był to pierwszy czat, który w niektórych warunkach potrafił przejść pozytywnie próbę Turinga. Dla niewtajemniczonych test Turinga można zaliczyć wtedy, kiedy system jest w stanie “oszukać” co najmniej 30% sędziów, którzy w ciągu kilkuminutowej rozmowy nie potrafią rozróżnić, czy dana konwersacja była przeprowadzona z chatbotem czy z rzeczywistym człowiekiem.
Kilka lat później w roku 1972 pojawił się kolejny chatbot tym razem amerykańskiego psychiatry Kennetha Colby’iego. Ten chatbot miał za zadanie symulowanie zachowania pacjenta chorego na schizofrenię.
Jak nietrudno się domyślać, pojawił się pomysł, żeby skonfrontować te dwa chatboty. Pełny zapis tej rozmowy można oczywiście znaleźć na internecie. Szczerze mówiąc, mam obawy, czy tego typu rozmowa mogłaby przejść test Turinga. Natomiast na pewno można znaleźć tam bardzo wiele śmiesznych treści 🙂
Po 2000 roku technologia chatbotów również rozwijała się na europejskim oraz rodzinnym rynku. IKEA miała popularną panią Anię, która pomagała klientom na całym świecie. Również w Polsce istniała wersja polskojęzyczna wirtualnej asystentki Ikea.
Jeśli mówić o bardziej polskim produkcie, to Skarbiec Mennicy Polskiej miał też chatbota ― Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego:
Oczywiście nie możemy zapomnieć o bardzo słynnej wirtualnej asystentce z ZUSu, która tutaj akurat na screenie próbuje odpowiedzieć płatnikowi ZUS na pytanie: “Gdzie są moje pieniądze?”. Odpowiada: “Nie mam pojęcia gdzie są. Nikt mi jeszcze tego nie powiedział”. No i trudno się dziwić ― nie wiem czy ktokolwiek zna odpowiedź na to pytanie 😀
Kolejny przykład ― wirtualna wersja Krakowa, która powstała w roku 2007 na podstawie silnika firmy z San Francisco Linden Research. Była to pierwsza próba wdrożenia koncepcji którą dzisiaj znamy jako Metaverse. Był odwzorowany wirtualny świat 3D Krakowa. I każdy mógł tam stworzyć sobie osobistego Avatara. A za pomocą tych awatarów osoby mogły się spotykać w różnych miejscach.
Co ciekawe były też próby komercjalizację tego projektu. W wersji premium można było zarabiać wirtualną walutę, za którą potem można było kupować konkretne budynki oraz inne produkty wirtualne w tym świecie.
Jak nietrudno sobie wyobrazić był to wówczas falstart. Nie byliśmy przygotowani ani pod kątem społecznym, ani pod kątem technologicznym, żeby ta idea mogła się upowszechnić i stać tym, czym w dzisiejszych czasach jest Metaverse.
Ostatni przykład. Ta historia jest pięknie opowiedziana w serialu “Playlista” na Netflixie o startupie Spotify. Jeden z bohaterów serialu, Martin Lorenson, był pierwszym inwestorem Spotify. Wcześniej stworzył platformę która się nazywa Double Trader ― już w 2015 roku platforma ta korzystała z technologii identyfikacji użytkownika bez używania ciasteczek. Jest to technologia znana nam jako cookieless, wdrożona w wersji Google Analytics 4.
Kadr z serialu “Playlista”
Podsumowując, сała ta technologia którą dzisiaj widzimy i do której mamy bardziej powszechny dostęp nie jest nową koncepcją. Tego typu pomysły z lepszym lub gorszym skutkiem realizowane są od co najmniej kilkudziesięciu lat. Poznaliśmy z doświadczenia że technologia nie robi nam nic złego. Czyli nie musimy się martwić o bunt maszyn.
Dlaczego warto śledzić i podążać za trendami w marketingu
Dlaczego warto w ogóle kierować się tymi trendami o których wspomniałem? Mam na to kilka ciekawych danych statystycznych i opartych na nich wniosków.
Media społecznościowe jako kluczowy kanał podejmowania decyzji zakupowych
Według badań Hubspot za rok 2022 media społecznościowe znalazły się na pierwszym miejscu jeśli chodzi o kanał pozyskiwania sprzedaży z udziałem aż 44%. Musimy sobie uświadomić, że 44% decyzji zakupowych globalnie podejmowany jest na poziomie mediów społecznościowych. Dopiero na drugim miejscu z 36% udziałem uplasowała się strona internetowa i sklep internetowy.
Dlaczego tak się dzieje?
Przede wszystkim dlatego że komunikacja którą stosujemy w mediach społecznościowych jest odbierana bardziej wiarygodnie.
Po drugie mamy do czynienia z łatwiejszą, bezpośrednią komunikacją, ponieważ w mediach społecznościowych mamy możliwość zmniejszenia dystansu na linii „Klient – Firma”. Nie mówiąc już o bezpośredniej komunikacji z klientem, co działa bardzo pozytywnie.
Po trzecie zgodnie z wieloma badaniami przekaz marketingowy z którym nasz potencjalny klient ma styczność w mediach społecznościowych odbierany jest za bardziej naturalnie i jest mniej inwazyjny niż tradycyjne formy reklamy.
Media społecznościowe charakteryzują się też największym zaangażowaniem w porównaniu do innych kanałów i jest to kolejny argument na rzecz skuteczności mediów społecznościowych jako kanału sprzedaży.
Techniczne możliwości dotarcia do sprecyzowanej grup docelowych, których
prawdopodobnie zainteresuje nasz komunikat:
- dotarcie płatne – programmatic
- organiczne – hashtagi czy grupy tematyczne.
Sieci reklamowe w mediach społecznościowych udostępniają też nam bardzo szeroki dostęp do danych statystycznych, co pozwala nam lepiej optymalizować te kampanie i wyciągać odpowiednie wnioski.
Metaverse
Kolejne dane pokazujące potencjał Metaverse. Powołem się na dość ambitnie badania McKinsey z końcówki 2022 roku, które wykazały że do 2030 roku rynek Metaverse może być warty nawet 5 bilionów dolarów. Żeby uświadomić sobie jaka to jest wartość: jest to dwa razy więcej niż aktualna kapitalizacja Apple na rynku i więcej niż roczne PKB Niemiec.
Sztuczna inteligencja: czy warto bać się buntu maszyn?
A teraz kilka danych odnośnie sztucznej inteligencji:
- 9 na 10 czołowych firm inwestuje w sztuczną inteligencję (New Vantage, 2022);
- 61% pracowników twierdzi, że AI zwiększa ich produktywność (SnapLogic, 2021);
- 62% konsumentów ocenia interakcję ze sztuczną inteligencją jako pozytywne doświadczenie ulepszające budowanie relacji z marką (Salesforce, 2019);
- 15% ― 23% obsługi klienta odbywa się na poziomie sztucznej inteligencji, bez udziału człowieka;
- 54% organizacji wykazało widoczną redukcję kosztów oraz zwiększenie efektywności dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji (IBM, 2022).
Jednak wciąż pojawiają się taki takie dylematy: czy sztuczna inteligencja jest szansą czy zagrożeniem? A także negatywne opinie:
- “Sztuczna inteligencja zabierze nam pracę”
- “Ludzie przestaną się rozwijać bo nie będą mieć takiej potrzeby”
- “Sztuczna inteligencja eliminuje wkrótce ludzkość i zawładnie światem”
My jako ludzkość rozwijamy się od kilku tysięcy lat, cały czas tworząc nowe technologie, ułatwiając sobie życie, tworząc narzędzia które eliminują konieczność pracy manualnej. Dotychczas jeszcze nie wyginęliśmy, a z wieku na wiek bardzo dynamicznie się rozwijamy. Sztuczna inteligencja to tylko kolejny krok, a nie przeszkoda.
Co do braku motywacji do rozwoju, uważam że jest wręcz przeciwnie. Nowa technologia daje nam impuls do rozwoju osobistego. Przykładem z historii jest wynalazek Gutenberga. Do momentu kiedy książki nie były powszechnie dostępne, ludzie nie uczyli się czytać ― nie mieli do nich dostępu, a więc nie mieli potrzeby by nauczyć się czytać. W momencie kiedy upowszechniono dostęp do książek, od razu pojawiła się też potrzeba rozwoju i nauki czytania.
Co do tego ostatniego. Generatywny AI jest narzędziem w rękach człowieka. Sam w sobie nie ma potrzeby tworzenia. Na chwilę obecną nie znamy takiej technologii ale być może w przyszłości się to zmieni 🙂
Jak wykorzystać potencjał AI
Jednak pytanie jest takie: co zrobić, żeby wykorzystać tę sztuczną inteligencję na naszą korzyść? Żeby sztuczna inteligencja z nami współpracowała, a nie była naszym wrogiem?
Przede wszystkim musimy zmienić nasze podejście do komputera, którego nauczyliśmy w przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Maszyna juz przestaje być tylko urządzeniem wykonującym prymitywne zerojedynkowe polecenia. Na przykład “Przesuń obiekt 100 pikseli w lewo. Wypełnij ten ten obiekt takim kolorem” i tak dalej. Musimy być świadomi, że AI potrafi już “kreatywnie myśleć”, podpowiadać pewne rozwiązania, których dotychczas nie znaliśmy i generować unikatowe treści. W związku z tym musimy trochę inaczej podejść do tej technologii.
Ale czy to nam ułatwia pracę tak naprawdę? Niekoniecznie. Z jednej strony tak, a z drugiej nie.
Fajną analogią jest porównanie do zarządzania zespołem. Można powiedzieć że łatwo dla menedżera zarządza się zespołem, który wykonuje konkretne polecenia zerojedynkowe. Znacznie ciężej zarządza się zespołem bardziej zaawansowanym, gdzie każdy członek ma swoją wizję, swoje argumenty, swoje pomysły często sprzeczne z innymi. Wymaga to od menadżera znacznie większych umiejętności i doświadczenia. Z drugiej strony ― najbardziej ambitne, innowacyjne, rewolucyjne projekty powstawały właśnie w takich zespołach.
To nowe podejście jest już wdrażane. Świadczy o tym fakt, że pojawiła się kluczowa kompetencja na rynku ― tak zwany Prompt engineering. W Polsce mówimy na to promptowanie czyli wywoływanie sugestii. Jest to kompetencja polegająca na tym, że poprzez przemyślane zapytania możemy uzyskać z AI potrzebne nam kreatywne treści.
Trendy w marketingu: jak to wykorzystać w praktyce?
Generatywna AI
Jeśli chodzi o Generatywnej AI, mamy takie możliwości.
- Oryginalne źródło pomysłów, inspiracji, planów i konceptów.
- Generowanie treści tekstowych (artykuły, opisy produktów i kategorii, hasła reklamowe, dedykowane treści pod reklamy Google Ads czy Facebook Ads, odpowiedzi na maile, oferty, ale także kompletne e-booki czy umowy prawne).
- Generowanie i edycja obrazu, alternatywa dla Photoshopa oraz materiałów Royalty Free.
- Generowanie treści audio i wideo.
- Weryfikacja naszej pracy.
Сzęsto copywriter, który poświęca wiele godzin żeby stworzyć unikatowy tekst, potrzebuje innej osoby która świeżym okiem spojrzy na ten tekst, znajdzie ewentualnie błędy. Podobnie programista który od wielu godzin nie może znaleźć błędów w skomplikowanym kodzie również zazwyczaj potrzebuje zaangażować innego programista podobnej specjalizacji, który świeżym okiem zerknie na ten kod. A tutaj możemy wykorzystać sztuczną inteligencję i skorzystać z pomocy chatbota.
- Badania rynkowe, analiza, tworzenie raportów, porównania bazujące na wielu różnych źródłach.
- Wiarygodny doradca / konsultant (w porównaniu do Google ― tu jest możliwość szczegółowego określenia preferencji, słów kluczowych, źródeł).
- Alternatywa dla Google Translate ― chatGPT posługuje się 95 językami.
- Ulepszanie istniejących i tworzenia nowych produktów / usług poprzez integrację z API.
Metaverse
Przyjrzyjmy się także praktycznemu zastosowaniu Metaverse ― co jest dla nas tutaj dostępne?
Dotychczas mieliśmy takie dwie opcje dokonywania zakupu. Z jednej strony był to sklep offline, który miał oczywiście swoje przewagi: mieliśmy bezpośredni kontakt ze sprzedawcą, mogliśmy zobaczyć jak ten produkt wygląda i tak dalej. Mieliśmy też zakupy online czyli sklepy internetowe, które oszczędzały nam czas ― mogliśmy szybko nie wychodząc z domu dokonać zakupu. Jednak nie mogliśmy porozmawiać w cztery oczy ze sprzedawcą, sprawdzić produkt przed zakupem.
Metaverse jest właśnie takim rozwiązaniem które łączy zalety świata offline i online.
- Hybrydowy sklep łączący światy offline i online.
- Nowe formy prezentacji produktu (np. digital twin ― cyfrowy odpowiednik fizycznych procesów i produktów wiernie odzwierciedlających rzeczywistość).
- Nowe możliwości budowania relacji.
- Połączenie zalet sprzedaży stacjonarnej i online.
- Wirtualne nośniki reklamy.
- Nowy rynek zbytu produktów fizycznych i cyfrowych (np. wirtualne nieruchomości).
- Metaverse to nie tylko marketing czy gaming, jego potencjał sięga znacznie dalej. W tym praca zdalna, edukacja itp.
Jak to wygląda w rzeczywistości? Przykłady wykorzystania trendów z przyszłości
W jaki sposób firmy wykorzystują te trendy, wybijają się na rynku i odnoszą sukcesy? Mam kilka case study.
Koronnym przykładem jest case study Nike którzy w 2021 roku na swojej platformie Metaverse Nikeland w zaledwie 7 minut sprzedali ponad 600 par wyłącznie cyfrowych butów za kwotę przekraczającą 3,7 miliona dolarów.
Kolejnym przykładem jest firma Gucci która w tym samym roku wykorzystując Metaverse Roblox sprzedali cyfrowy odpowiednik swojej torebki za kwotę 4115 dolarów. Dla ciekawości w fizycznym sklepie cena takiego rzeczywistego odpowiednika wynosiła 3400 dolarów. Czyli wersja cyfrowa została sprzedana drożej niż rzeczywisty produkt dostępny w sklepie.
Proszę zobaczyć jak bardzo fajnie wykorzystali technologię generatywnego AI firmy które tworzyły i sprzedawały zdjęcia Royalty Free. Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że taka technologia jest dla nich zabójstwem ― ogromną konkurencją i ogromnym zagrożeniem. Natomiast większość tych platform postanowiło dogadać się z systemami AI i rozszerzyć swoją ofertę. Teraz oprócz zakupu fizycznych zdjęć wykonanych przez fotografów, ludzi mają również możliwość wygenerowania własnych, unikatowych zdjęć czy grafik przez sztuczną inteligencję. Więc potencjalne zagrożenie firmy bardzo fajnie wykorzystali strategicznie jako rozwinięcie oferty i dotarcie do szerszej grupy odbiorców.
Na koniec 🙂 Jeden z moich ulubionych cytatów w kontekście nowej technologii jest fragmentem ciekawej książki i “The future is faster than you think” Peterа Diamandisа:
“Jakkolwiek myślimy, że wszystko szybko nadejdzie, na pewno nadejdzie szybciej”
Dlatego jeszcze raz zachęcam do tego żeby na bieżąco śledzić trendy, próbować się za nimi utożsamiać i podążać.
